در دنیای امروز، سازه‌های پیش ساخته به عنوان یکی از پدیده‌های غیرقابل انکار صنعت ساخت‌وساز، جایگاه ویژه‌ای در پروژه‌های ساختمانی پیدا کرده‌اند. این سازه‌ها با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، کیفیت، سرعت، ایمنی و کاهش هزینه‌ها را در پروژه‌های ساختمانی به ارمغان می‌آورند. در این مقاله به بررسی جامع سازه پیش ساخته، انواع، مزایا و کاربردهای آن‌ها خواهیم پرداخت.
تعریف و مفهوم سازه پیش ساخته
سازه پیش ساخته یا به انگلیسی prefabricated (به اختصار prefab)، سازه‌ای است که با استفاده از قطعات از پیش‌ساخته‌شده و حاضر و آماده ساخته می‌شود. تمامی اجزای این نوع سازه‌ها، ابتدا در محیط کارخانه‌ای و کنترل‌شده تولید می‌شوند و سپس به محل پروژه منتقل شده و در آنجا مونتاژ می‌گردند تا یک بنای کامل را تشکیل دهند1. به عبارت دیگر، پیش‌ساخته‌ها سازه‌هایی مونتاژ شده از اجزای آماده هستند که نیازی به عملیات اضافی مانند برش یا اتصال در محل ساختمان ندارند1.
یکی از ویژگی‌های مهم سازه‌های پیش ساخته، قابلیت انعطاف‌پذیری آن‌ها است. در این روش، بدون هیچ مشکلی می‌توان قطعات مختلف را جدا کرد و به مکان‌های مختلف منتقل نمود. این ویژگی باعث شده است که پیمانکاران و مالکان، بیشتر به سمت روش‌های پیش ساخته کردن ساخت و ساز مورد نظرشان تمایل پیدا کنند، زیرا بدون محدودیت در خلاقیت، می‌توانند ایده‌های خود را با هزینه‌ای پایین‌تر اجرا کنند1.
انواع سازه‌های پیش ساخته
به طور کلی، سازه‌های پیش ساخته به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند:
سیستم مدولار
در سیستم مدولار، واحدهای کامل ساختمانی در کارخانه ساخته می‌شوند و سپس به محل پروژه منتقل می‌گردند. مزیت اصلی این سیستم، صرفه‌جویی قابل توجه در زمان و بازگشت سریع‌تر سرمایه‌گذاری است. از آنجایی که ساخت‌وساز مدولار امکان مونتاژ صنعتی را فراهم می‌کند که همزمان با آماده‌سازی سایت اتفاق می‌افتد، کل زمان لازم برای ساخت یک سازه به طور چشمگیری کاهش می‌یابد1.
سیستم LSF
سیستم LSF یا Light Steel Frame، یکی دیگر از انواع سازه‌های پیش ساخته است که در آن از پروفیل‌های فولادی سبک برای ساخت اسکلت ساختمان استفاده می‌شود. این سیستم به دلیل وزن کم، مقاومت بالا در برابر زلزله و سرعت اجرای بالا، در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده است1.
سیستم پنلی
در سیستم پنلی، دیوارها، سقف‌ها و کف‌ها به صورت پنل‌های پیش ساخته در کارخانه تولید می‌شوند و سپس در محل پروژه به هم متصل می‌گردند. این سیستم از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردار است و سرعت اجرای تیغه‌ها در آن بسیار بالاست. علاوه بر این، امکان استفاده از رنگ‌های کامپیوتری و ورق‌های رنگی برای ایجاد تنوع بیشتر در پنل‌ها وجود دارد1.
تفاوت سیستم مدولار و سیستم پانلی
هر یک از سیستم‌های مدولار و پانلی دارای مزایا و معایبی هستند که شناخت آن‌ها می‌تواند به انتخاب بهتر کمک کند:
مزیت اصلی ساخت‌وساز مدولار، صرفه‌جویی در زمان و بازگشت سریع‌تر سرمایه‌گذاری است. از آنجایی که ساخت‌وساز مدولار امکان مونتاژ صنعتی را فراهم می‌کند که همزمان با آماده‌سازی سایت انجام می‌شود، کل زمان لازم برای ساخت یک سازه به طور چشمگیری کاهش می‌یابد1.
در مقابل، عیب اصلی ساخت و ساز پانلی، هزینه‌های زیاد برای حمل‌ونقل پانل‌هاست که ممکن است در نهایت، هزینه‌ها را افزایش دهد. همچنین، مشکل دیگری که در سیستم پانلی وجود دارد، احتمال اعوجاج پنل‌ها در محل اجرا است1.
با این حال، سیستم پانلی دارای مزایایی مانند انعطاف‌پذیری و سرعت اجرای بالا در تیغه‌هاست. همچنین، امکان استفاده از رنگ‌های کامپیوتری و ورق‌های رنگی برای ایجاد تنوع بیشتر در سیستم پانلی وجود دارد. البته باید توجه داشت که برخی از این مزایا در سیستم مدولار نیز قابل دستیابی هستند1.
مزایای سازه‌های پیش ساخته
سازه‌های پیش ساخته به دلیل مزایای متعدد، امروزه به یکی از روش‌های محبوب در صنعت ساخت‌وساز تبدیل شده‌اند. برخی از مهم‌ترین مزایای این سازه‌ها عبارتند از:
افزایش سرعت اجرای پروژه
در روش پیش ساخته، سازه‌ها در محیط کارخانه‌ای تولید شده و پس از آماده شدن به محل ساختمان منتقل می‌شوند. به این ترتیب، مراحل ساختمانی و عمرانی در محل پروژه به شدت کاهش می‌یابد. با کاهش زمان ساخت، می‌توان از زمان به صورت بهینه استفاده کرد و پروژه‌ها را سریع‌تر به پایان رساند2.
کاهش هزینه
یکی دیگر از مزایای مهم سازه‌های پیش ساخته، کاهش هزینه‌های ساخت‌وساز است. در این روش، به دلیل تولید انبوه قطعات در کارخانه و کاهش نیروی انسانی مورد نیاز، هزینه‌های ساخت کاهش می‌یابد. همچنین، به دلیل سرعت بالای اجرا، هزینه‌های ناشی از طولانی شدن زمان پروژه نیز کاهش می‌یابد2.
کیفیت ساخت بالا
تولید قطعات در محیط کنترل‌شده کارخانه‌ای، امکان نظارت دقیق بر کیفیت را فراهم می‌کند. در این روش، قطعات با دقت بالا و مطابق با استانداردهای مهندسی ساخته می‌شوند و کیفیت نهایی سازه افزایش می‌یابد2.
طراحی شخصی‌سازی شده
علیرغم تصور رایج، سازه‌های پیش ساخته محدودیتی در طراحی ندارند و می‌توان آن‌ها را مطابق با سلیقه و نیاز کارفرما طراحی کرد. امکان شخصی‌سازی در این سازه‌ها باعث شده است که کارفرمایان بتوانند به راحتی ایده‌های خود را پیاده‌سازی کنند2.
افزایش کارایی انرژی
سازه‌های پیش ساخته معمولاً از عایق‌بندی بهتری برخوردارند و به همین دلیل، کارایی انرژی در آن‌ها بالاتر است. این ویژگی باعث کاهش مصرف انرژی و صرفه‌جویی در هزینه‌های مربوطه می‌شود2.
محافظت از محیط زیست
در ساخت‌وساز پیش ساخته، به دلیل برنامه‌ریزی دقیق‌تر و استفاده بهینه از مصالح، میزان ضایعات ساختمانی کاهش می‌یابد. همچنین، به دلیل کاهش فعالیت‌های ساختمانی در محل پروژه، آلودگی صوتی و زیست‌محیطی نیز کمتر می‌شود2.
تعمیر و نگهداری آسان
سازه‌های پیش ساخته به دلیل ساختار مدولار و استاندارد، تعمیر و نگهداری آسان‌تری دارند. در صورت نیاز به تعمیر یا تعویض قطعات، می‌توان به راحتی اقدام کرد بدون اینکه به کل سازه آسیبی وارد شود2.
طول عمر بالا
قطعات پیش ساخته معمولاً از کیفیت و استحکام بالایی برخوردارند و در نتیجه، طول عمر سازه‌های پیش ساخته بیشتر است. این ویژگی باعث می‌شود که سرمایه‌گذاری در این نوع سازه‌ها، اقتصادی‌تر و مقرون به صرفه‌تر باشد2.
کاربردهای سازه پیش ساخته
سازه‌های پیش ساخته در زمینه‌های مختلفی کاربرد دارند که برخی از آن‌ها عبارتند از:
-
مسکن: ویلاها، آپارتمان‌ها و خانه‌های مسکونی
-
تجاری: فروشگاه‌ها، دفاتر کار و مراکز تجاری
-
آموزشی: مدارس، دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی
-
صنعتی: کارخانه‌ها، انبارها و سوله‌های صنعتی
-
بهداشتی و درمانی: بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و مراکز درمانی
-
موقت و اضطراری: اسکان موقت در زمان بحران و بلایای طبیعی
نتیجه‌گیری
سازه‌های پیش ساخته با مزایای فراوانی که دارند، جایگاه ویژه‌ای در صنعت ساخت‌وساز پیدا کرده‌اند. سرعت بالای اجرا، کاهش هزینه‌ها، کیفیت ساخت بالا، انعطاف‌پذیری در طراحی، کارایی انرژی بالا، سازگاری با محیط زیست، تعمیر و نگهداری آسان و طول عمر بالا، از جمله مزایای این سازه‌ها هستند که باعث شده‌اند روز به روز بر محبوبیت آن‌ها افزوده شود.
با توجه به پیشرفت‌های روزافزون در صنعت ساخت‌وساز و افزایش تقاضا برای روش‌های سریع‌تر، اقتصادی‌تر و با کیفیت‌تر، می‌توان پیش‌بینی کرد که آینده صنعت ساختمان به سمت استفاده بیشتر از سازه‌های پیش ساخته پیش خواهد رفت. شناخت انواع این سازه‌ها و مزایا و معایب هر کدام، می‌تواند به انتخاب بهترین گزینه متناسب با نیازها و شرایط هر پروژه کمک کند.
Citations:
- https://iromart.com/blog/types-of-prefabricated-construction/
- https://fidarsaze.com/advantage-prefabricated-structures/
- https://www.famcocorp.com/pcat/171323/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%87-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87
- https://fardsazeh.com/prefabricated-articles/prefabricated-villa-stages/
- https://fardsazeh.com/prefabricated-articles/prefabricated-house-materials/
- https://raymonsaze.ir/pre-fabricated-structures/
- https://zibasazan-kordan.com/articles/prefabricated-structure/
- http://arakstone.blogfa.com/post/233
- https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87
- https://amlaklotfi.ir/what-is-a-prefabricated-home/
- https://hadish-group.ir/%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AD%D9%84-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%87-lsf/
- https://homezood.com/interior-materials-of-prefabricated-houses/
- https://hbscoo.com/standards-of-precast-concrete-parts/
- https://banagar.com/%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AD%D9%84-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87/
- https://nahadcivil.com/%D8%A7%D9%84%D8%B2%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D8%B7%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%AA%D9%86%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87/
- https://omranmarket.com/blog/production-method-of-precast-concrete-parts
- https://www.asra-co.ir/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%87%D8%A7/
- https://fardsazeh.com/prefabricated-articles/what-is-prefabricated-house/
- https://www.mkbeton.com/blog/articles/prefabricated-structure/
- https://avidchoob.com/prefab-house-designs/
- https://www.shahrahan.com/articles/282-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9-%D8%A2%D9%86
- https://www.zoomila.com/blog/%D9%85%D8%B9%D8%A7%DB%8C%D8%A8-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87/
- https://esfahanahan.com/mag/%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87-%D8%B4%D8%AF%D9%87/
- https://blog.aryabaron.com/prefabricated-building/advantages-and-disadvantages-prefabricated-building/
- https://igloo-villa.org/advantages-and-disadvantages-of-prefabricated-houses/
- https://www.aryabaron.com/prefabricated-building/%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87/
- https://karahan.ir/blog/prefabricated-steel-buildings-in-construction/
- https://homezood.com/prefabricated-disadvantages-houses/
- https://www.aryabaron.com/prefabricated-building/
- https://bamabesaz.com/post/402
- https://homezood.com/steps-of-building-prefabricated-villas/
- https://www.seavan.net/zero-to-a-hundred-prefabricated-houses/
- https://homezood.com/rules-of-prefabricated-houses/
- https://amlaklotfi.ir/what-is-a-prefabricated-home/
- https://mammutco-panel.com/sandwich-panel/prefabricated-building/
- https://vila.center/%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9-%D9%85%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87/
- http://arakstone.blogfa.com/post/233
- https://homezood.com/permanent-prefabricated-houses/
- https://www.aparat.com/v/a92wxb4
- https://demokris.com/modular-building-materials/
- https://www.bhrc.ac.ir/Portals/8/PropertyAgent/1567/Files/1731/Code388.pdf
- https://pazhpanel.com/prefab-concrete-house/
- https://inbr.ir/wp-content/uploads/2016/08/mabhas-11.pdf
- https://shaghool.ir/downloadarea.php?id=5924
- https://sazeplus.com/i-3877/
- https://tahamodiran.com/%D8%A8%D8%AA%D9%86/
- https://kashanu.ac.ir/Files/Content/sakhteman(1).pdf
- https://isosystem.org/iso-3881/
- http://iranpcc.com/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/
- https://raymonsaze.ir/pre-fabricated-structures/
- https://zibasazan-kordan.com/articles/prefabricated-structure/
- https://nezaratonline.com/prefabricated-metal-structure/
Answer from Perplexity: pplx.ai/share
خانه پیش ساخته : معماری که از جعبه‌های مونتاژی به آثار هنری تکامل یافت
انواع ساختمان پیش ساخته : معماری که از آینده به گذشته سفر کرد
